NOSOS BARRIOS
Confeso que a leitura da obra de Giuseppe Campos Venuti, Urbanismo y austeridad, S.XXI. 1981, marcou poderosamente a miña participación nos movementos sociais, á vez que contribuiu a facerme reflexionar sobre o desbaraxuste urbanístico coruñés das últimas décadas e o seu desarraigo da vontade social. O “modelo de cidade” que tan lixeiramente se propaga a miúdo para convencer á opinión pública sobre as bondades dos programas eleitorais soe resolverse en materia urbanística nun mundo hermético de pequenas conspiracións e intrigas, alleo ás necesidades máis inmediatas da maioría da poboación. Por ilo, considero que a obra de Campos Venuti sigue vixente no momento actual que vive A Coruña para entender diversos escándalos que comparten honores estelares ao estilo dos intentos de construcción enriba dun BIC, (Campo da Estrada-Maestranza), agresións á paisaxe (complexo polideportivo da Solana), ou a teima de seguir considerando o común como extracción de plusvalías (peiraos, vello cárcere e antigo cuartel da Grela) porque no fondo só provocan empobrecemento e destrucción de recursos, da beleza e da propia vida da cidade.
Campos Venuti: 40 anos despois, tipoloxía do despilfarro e austeridade urbanística
Publicada o
Dentro deste contexto, Campos Venuti sitúa a denominada crise das cidades a partir de elementos fundamentais da lóxica capitalista que enumera na carencia de vivendas e equipamentos sociais, crecemento demográfico asfixiante, terciarización, deportación das clases populares ao extrarradio e saqueo do medio ambente e do patrimonio histórico-monumental, agravado todo ilo polo que denomina como “tipología del despilfarro”, concepto fronte o que propugna a “austeridad urbanística” na liña de acadar unha mellor calidade de vida que debería concretarse en vivenda popular, renovación urbana e reapropiación pública de espazos patolóxicamente privados, planificación democrática e control popular do urbanismo, equipamentos sociais e tecnolóxicos coa eliminación de resíduos e con instalacións anticontaminantes. En contraposición ao modelo cuantitativo privado e ríxido do urbanismo capitalista, Campos Venuti propón un urbanismo cualitativo, comunitario e programático.
Ben, todo isto é historia pasada, pero seu recordatorio podería servir como leizón ás portas dunhas eleizóns municipais de extraordinaria importancia das que dependerá a construcción dun modelo de cidade baseado na loita contra o despilfarro dos recursos improductivos e ambientais e contra o consumo improductivo ou para quenes só persiguen a renta inmobiliaria através da especulación. Porque, en definitiva, a cidade ten que ser o resultado da participación de homes e mulleres, vellos e mozos no que cada un deles ten idéntico dereito ao respecto da súa liberdade e á defensa do seu patrimonio histórico-cultural para construir esa cidade habitábel da que falaba Campos Venuti creando espazos de liberdade para camiñar, para estar, espazos de misterio, incontrolados, aínda que a idea poida resultarlle insoportábel aos que só teñen na cabeza A Coruña como negocio privado. Aí é precisamente onde hai que elexir entre que lles resulte insoportábel a uns poucos ou á gran maioría.
Ricardo Vales é expresidente da Asociación Veciñal de Atochas-Monte Alto e responsábel de comunicación do Club de Opinión Foro Cívico e da plataforma cívica Defensa do Común
