A vivenda está marcando o ritmo político da campaña eleitoral na Coruña. O acordo do Consello de Ministros de ceder dúas parcelas en mans do Ministerio de Defensa para construir 88 vivendas sociais, 77 na parcela número 3 do Campo da Estrada-Maestranza, e 11 no numero 24 da rúa Adelaida Muro, axitou un vivo debate entre o recoñecemento da eficacia dunha medida que beneficiaría a un bo número de persoas acosadas polos elevados prezos dos alugueres, mentres otros renegan dunha medida que consideran únicamente propagandista. En calquera caso, a polémica serve para comprobar ata que ponto moitas das aspiracións cidadáns están unidas os períodos eleitorais.

O caso é que os terreos do Campo da Estrada-Maestranza saltaron abruptamente á opinión pública en 2016 cando o Ministerio de Defensa sacou a poxa as tres parcelas de que consta o polígono, polas que pretendía ingresar 24,8 millóns de euros. A mobilización cívica, protagonizada conxuntamente pola plataforma Defensa do Común e pola Asociación Veciñal da Cidade Vella, frustrou, en primeira instancia, os plans do departamento ministerial de Defensa, mais non foron quen de impedir a venda das parcelas 1 e 2 á promotora vasca, Lipromo, ignorando o acordo acadado no Pleno de 11 de abril de 2016 no que se pedía a devolución gratuita baixo o pretexto de que son espazos comunais, bens propios, pertenecentes á cidade dende a súa fundación e onde están os restos arqueolóxicos das murallas defensivas da cidade, declaradas Ben de Interese Cultural (BIC) a través do decreto 29/1984 de 9 de marzo da Consellería de Educación e Cultura da Xunta de Galicia que obriga a súa conservación, mantemento e restauración. A propia historia destes terreos desmentiría o feito de adxudicar a condición de pioneiros a quenes defendemos a recuperación gratuita dos mesmos, xa que o goberno municipal de entón reivindicaba en 1840 a devolución, petición que reforzaba o 10 de novembro de 1858 nunha comunicación dirixida a S.M. raíña Isabel II. Como convencer agora aos cidadáns de que a parcela número 3 poida ser utilizada para erguer un esqueleto de 122 metros de longo e B+5 alturas (25 metros), cando o Ministerio de Defensa non puido desprenderse dela precisamente por reunir a condición de BIC? Como asumir que a Dirección Xeral de Patrimonio, encargada de velar pola protección do noso patrimonio histórico-monumental, poida informar favorabelmente respecto á construcción enriba dun BIC? Como interpretar as declaracións da alcaldesa no sentido de que os restos arqueolóxicos só afectan aos sotos? Son situacións difíciles de comprender racionalmente porque non caben na imaxinación. Mais canto millor non sería destinar a parcela para uso libre e zona verde, preservando e poñendo en valor o patrimonio cultural na liña defendida polo prestixioso arquitecto Oriol Bohigas no sentido de que “unha cidade moderna que se despreocupa do seu patrimonio histórico pode darse por perdida”.

Resulta moi esclarecedor que a parcela número 24 de Adelaida Muro, de 373 metros cadrados, cunha edificabilidade de 1.155 metros cadrados, que o Ministerio de Defensa sacou a poxa en outubro de 2018, quedara deserta logo de tres intentos fallidos, consecuencia tamén da mobilización veciñal. Hoxe, ninguén discute que o departamento ministerial de Defensa segue a actuar na Coruña como unha auténtica inmobiliaria, que lle permitiu ingresar arredor de 48 millóns de euros, coa permisividade e indiferencia dos sucesivos gobernos de quenda. O barrio de Monte Alto foi privado en 2001 do emblemático Asilo de Anciáns, tamén en Adelaida Muro, froito dunha intervención urbanística consistente na súa descatalogación, ao que se lle retirou a súa protección, mudando a cualificación da parcela. O pleno de 14 de xaneiro de 2019 acordou consultar á veciñanza de Monte Alto a súa opinión respecto ao uso publico que podería albergar esta parcela, mesmo convocando en colaboración coa Asociación Veciñal de Monte Alto, un Concurso de Ideas que podería resultar para desembocar no gran Centro Social de Adelaida Muro.

O afán de cambeo que moitos agradamos das eleizóns do vindeiro domingo, día 28, só pode encauzarse satisfactoriamente se se parte da evidencia de que o común pertenécenos a todos.

Ricardo Vales é expresidente da Asociación Veciñal de Atochas-Monte Alto e Responsábel de Comunicación da Plataforma Cívica Defensa do Común