InicioOPINIÓNA turistificación dos Espazos

A turistificación dos Espazos

Publicada o

Por Rubén Pérez

A Coruña levantouse este mércores cunha pintada que dicía “Tourists go home”.

Pintada Tourist Go HOme-Foto-fmoran67
Foto-fmoran67

Turismofobia din algúns e sentido común din outros. Os fodechinchos de todos os veráns enchen as praias galegas e senten unha estraña curiosidade pola flotabilidade dos coches no mar. Ben, para falar en profundidade desta problemática precisariamos dunha tese doutoral, mais poderíase resumir en preguntarlle aos nosos pais, nais, avós e avoas se eles e elas, nos seus tempos mozos, sentían a necesidade de viaxar. Tampouco imos seguir o discurso rancio de Pérez-Reverte, ese que di: “en mis tiempos…”, quizais a idea romántica de percorrer o mundo e descubrir ou explorar sempre estivo presente na xente con esa inquedanza, mais iso de viaxar como un produto preestablecido, masificando lugares como unha necesidade vital, penso que é máis ben algo recente.

Primeiro, afastarémonos dunha análise estritamente política, todos e todas sabemos o que teñen que facer as institucións e as empresas, e afondaremos un pouco na teoría sociolóxica con respecto a acción do individuo. Vivimos nunha vida líquida, que diría un admirado sociólogo, a ideoloxía dun neoliberalismo máis salvaxe (dirixido polos Estados e as empresas) comeza a implantarse na segunda metade do século pasado de forma hexemónica nas cabeciñas da xente por medio dos axentes socializadores máis importantes: a educación, a cultura e, sobre todo, os medios de comunicación. Neste senso, como explica Bourdieu, entendemos como a ideoloxía que se constrúe dende as altas esferas e os estilos de vida e a cosmovisión que produce, vai calando na xente de a pé ata conseguir que todos e todas pensemos e actuemos máis ou menos do mesmo xeito. Así explícase, por exemplo, que a maioría de nós teñamos estilos de vida similares dacordo coa nosa clase social, os mesmos hábitos, sigamos as mesmas modas ou teñamos os mesmos gustos (que non xorden por inspiración divina, senón pola orixe social de cada un, o seu nivel de instrución e exposición aos axentes antes mencionados).

Así, como representa aquela famosa viñeta de Tonucci, parece que saímos da escola con destino ó mercado laboral e aí sucumbimos ás presións que exerce sobre nós este sistema social no que vivimos. Agora, para acadar o que din que é a felicidade xa non basta co que era necesario uns anos atrás, pois resulta que temos que ser o personaxe protagonista da última serie de Netflix. Nesta vida cun ritmo vertixinoso, onde impera a inestabilidade e a incerteza, temos que estudar mil cousas para superar á voraz competencia (o cal non sirve de nada contra o nepotismo xeralizado), conseguir un bo traballo para poder independizarnos e formar unha familia e, a ser posible, facelo antes de que o cambio climático, a precariedade ou o prezo dos alugamentos nos mate. Ademais, temos que vestir á última co peiteado a xogo, a pel e o corpo seguindo un canon irreal, ter un fogar digno de revista, un can que se converteu prácticamente nun accesorio, ir ós festivais do verán e facer unha viaxe ó ano, como mínimo, co fin de publicalo todo e deixar constancia na vida virtual na que todos e todas tamén vivimos. Todo isto forma o produto da felicidade, vendido nunha smartbox a prezo do traballo de todo o ano, e sempre tendo que coidar a nosa saúde mental que senón os doutras xeracións chámante mexericas. Acouga meu!

Por outro lado, na posmodernidade a ética é sustituida pola estética, algo do que falaba o noso amigo Lyotard. Prendemos a televisión e catástrofes, guerras e políticos que din cousas sin xeito. Entramos nas redes sociais e vemos a cryptobros que nos venden que podes ser rico se te esforzas o suficiente. Aos seguidores da positividade tóxica dicindo que si o soñas, todo é posible, que se lle sorrís á vida, esta cho recompensará (supoño que en Palestina non saben sorrir entón). A pseudointelectuais, negacionistas e libertarios que leron tres libros e nos falan coa superioridade moral de ter a verdade absoluta da vida e de cómo vivila. A influencers, que dispoñen de diñeiro e todo o tempo do mundo para viaxar a corpo de rei, coidarse e alimentarse ben, que che din que o seu aspecto é natural con dez operacións enriba e nos fan crer que somos un monstro. A nenos e nenas ricas que pretenden ser hippies bohemios, que estudaron un grao e os enchufaron na empresa do primeiro que pasaba, que senten moito amor pola pachamama, furgoneta, surf, descalzos sen motivo algún, que “todos somos hermanos”, mais o de pagar impostos para mellorar a calidade de vida dos “irmáns” parece que non lles gusta tanto. Estes dinnos que viaxemos, que todo o mundo pode ser nómada dixital se se o propón. “Me gusta viajar”, claro ho! Tamén che gustará respirar, o sorriso dun meniño e contestarás con “escoito de todo” cando che pregunten qué música che gusta. Véndesenos iso de que viaxar é crecer, mais non penso que crecer sexa ir a Tailandia a “encontrarse a un mesmo” cando non coñezo a ninguén que volvese de alí menos paspán e superficial do que foi. Quizáis ademáis de viaxar faga falta algo máis para iso de crecer como persoa.

Elige Vida dicía Mark Renton en Trainspotting, está claro que en realidade non eleximos moita cousa. Nestes tempos plásticos, onde o hedonismo individual está por encima de calquera moral, vivimos nesta roda que non para, na que todo está interconectado, pois todo isto que se describe está relacionado co tema a tratar, no que subxace un factor común: a clase social. A xente de a pé vese inducida a viaxar como unha necesidade máis (e ten que cadrar contas para poder facelo) e tamén sente que necesita viaxar para marchar do ruido da súa vida polo menos unha semana (cousa que non ocorre se se ten poder adquisitivo e unha vida máis folgada, e que resulta un problema, digamos feo, que a estrutura social faga que a xente teña unha vida da que precise escapar). Entón, a práctica de viaxar sitúase entre a indución e a necesidade real. O sistema consegue situar ó individuo, unha vez máis, entre a opresión/indefensión e a responsabilidade/culpabilidade de ser un medio executor. Isto é, viaxamos seducidos pola idea que o debemos facer para ser felices, desfrutar e desconectar ó mesmo tempo que fastidiamos a vida da xente do lugar onde imos, igual que os fodechinchos dos que nos queixamos, eses que teñen esa atípica costume de mergullarse para entrar no coche. Ó mesmo tempo, o cantante ou a actriz de moda colle un avión tres veces ó día para visitar ó veciño, e as empresas parece que canto máis contaminan máis subvencións lles dan. Mais Paco, que case non chega a fin de mes, non pode evitar sentirse culpable por facer unha viaxe ó ano collendo un avión.

Coa globalización, a turistificación dos espazos e esta nova cultura da viaxe, viaxar converteuse nun acto no que para poder desfrutar uns teñen que sufrir outros (véxase o problema da vivenda, os prezos dos alugamentos, a xentrificación, masificación, danos ós espazos naturais, etc). Un acto de hedonismo individual que interfire na convivencia colectiva, do cal todos somos vítimas e ó mesmo tempo somos o problema. Como con todo, así funciona o capitalismo, confronta horizontal e non verticalmente á xente, mercantiliza con todo e fai que uns cantos vivan coma reis e á maioría fainos víctimas sen culpa e ó mesmo tempo sinálanos como culpables e responsables dos problemas sociais. Igualmente, esta pintada de onte sae dunha postura etnocéntrica, dámonos conta agora que a problemática nos afecta directamente, cando a xente viaxaba a fastidiarlle a vida a outros, non había pintadas. Resulta que agora o norte é onde mellor se está no verán, pero espero que eses que pintaron iso teñan a decencia de non ir ás Canarias de veraneo en outubro.

Entón, cal é a solución? Eu dende logo non a teño nin vou ser quen de darlla a ninguén, está claro que calquera solución ten que partir das institucións e das empresas que son quenes arruinan continuamente a vida da xente, e esixirlles responsabilidades. Mais como individuos o que podemos facer quizais sexa calmarnos un pouco, buscar a tranquilidade lonxe de tanta presión social. Quizais non valla o de ser consciente só once meses ó ano, quizáis haxa que encontrar un equilibrio entre ser consciente de non fastidiar ós demáis nin ó planeta mentres un pode permitirse desfrutar, que tampouco lle hai que prohibir a ninguén a posibilidade de ir a un sitio. Ao final, quen máis e quen menos, é un fodechincho, o caso é ser consciente, ser o menos hipócrita posible dende a túa posición social, intentar facer as cousas do mellor xeito para todos e todas e saber que, ás veces, o cambio social ten que orixinarse nun mesmo.

  • Rubén Pérez. Doutorando en Ciencias Sociais e do Comportamento, graduado en Socioloxía e opositor para profesor de Xeografía e Historia. Vamos enchernos e falar de cousas, que diría Grande Amore.

ÚLTIMAS

Investigan a aparición dun cadáver nun camión do lixo na planta de reciclaxe na Coruña

A Policía Nacional abriu unha investigación pola aparición dun cadáver nun colector na planta de reciclaxe de...

O servizo de Teleasistencia da Cruz Vermella coida máis de 2.200 maiores na Coruña

Recibía esta mañá a sede da Cruz Vermella da Coruña, a visita institucional comandada...

A Coruña acolle o acto ‘As elixidas’ con líderes locais de Cabo Verde, Mozambique ou Brasil

O Palacio Municipal de María Pita acolleu este martes o acto de apertura do...

A Coruña rende homenaxe aos Mártires de Brens

Norberto Recamán Lago, Florentino Canosa Barreiro, José Lago Fernández, Teófilo Mejuto Leis, Perfecto Trasmonte...

1 COMENTARIO

DEIXAR UN COMENTARIO

Please enter your comment!
Please enter your name here