Olladas doutro tempo: Praza de Ourense

Unha fotografía de Sellier a pé de rúa é o máis parecido a unha fiestra no tempo. Polo menos ata que a intelixencia artificial avance un pouco máis, o suficiente como para permitirnos de forma virtual algo tan cinematográfico coma viaxar a outra época. Seguimos agardando con impaciencia un paseo pola Brigantium romana, ou pola Crunia medieval; esas épocas ata as cales non chega, por desgraza, a fotografía.

Polo momento é moito máis doado imaxinar épocas non tan lonxanas, apoiándonos en imaxes coma esta. Atopámonos na entrada da cidade, no inicio do novo barrio do Ensanche, trazado de forma exemplar polo arquitecto municipal Juán de Ciórraga. Pero nesta imaxe non se pode apreciar con claridade esa arquitectura simétrica e elegante que Ciórraga imaxinou para todo o barrio. Aquí os edificios tan só están a poñer o decorado para os personaxes que lle dan vida á escena. A modesta fonte de vecindade -á esquerda do neno- marca o punto de reunión de toda esa xente. A maioría augadores e augadoras, coas súas sellas e barrís.

Hai algo deste antigo oficio que é bastante descoñecido e que paga a pena destacar. Ademáis das súas tarefas habituais tiñan que axudar en caso de incendio, coma recolle a Ordenanza de Policía Urbana en 1886, no seu artigo 61: “Os augadores teñen a obriga de levarse e conservar nas súas casas de noite un barril e as augadoras unha sella cheos de auga para acudir con elas inmediatamente ó lugar do incendio e vacialas por sí mesmos nunha caixa, ou depósito das bombas, no caso de tocarse a lume. Tamén están obrigados a continuar no mesmo auxilio mentres dure o incendio ou non se lles mande retirar. A falla de cumprimento desta disposición será castigada cunha multa de 4 a 80 reais ou o arresto equivalente”. Oitenta reais era o mesmo que vinte pesetas, e os ingresos mensuais en España da clase traballadora na época rondarían as sesenta pesetas. Semella unha ameaza esaxerada para este esforzado colectivo.

Pero á marxe de curiosidades, creo que fotografías coma esta teñen unha forza especial. E non me refiro tan só á composición, o ángulo, a textura ou o ambiente. Trátase de algo máis. Fai tempo comentei cun amigo a sensación distinta que provocan as imaxes antigas nas que as persoas están a mirar cara o fotógrafo. Sobre ese tema recomendoume un capítulo do libro “Todas as mortes”, de Ricard Solé. Nel pódese ler: “Case non nos paramos para observalos, pero as facianas desas persoas están ahí, devolvéndonos a ollada dende un pasado no que eran tan reais coma nós. (…) Fai moito tempo, aquelas imaxes iluminaron a vida dos que aparecen nelas. E tamén serviron para recordar as ausencias. É moi posible que xa ninguén recorde aqueles rostros nin poida poñerlles nome, e moito menos contar as súas historias. Os seus protagonistas morreron dúas veces, aínda que é moi posible que viviran na nosa cidade e percorreran as mesmas rúas. Despóis do final da vida dunha persoa, ten lugar outra morte: a que trae consigo a morte de quenes a lembraban. Ó remate, a información mesma desaparece por completo”.

Pérdese a información das persoas, aínda que as fotografías deixan constancia da súa presenza naquel intre. Ata nós chegan estes anaquiños do pasado grazas a artistas coma José Sellier, quen nos deixou imaxes preciosas da nosa cidade. Fotógrafo de calidade indiscutible, son moitos os exemplos do seu dominio das paisaxes, das panorámicas ou da súa mestría nos retratos. Pero eu destaco por enriba de todo estas capturas capaces de facernos vivir o instante en primeira persoa. E atoparnos de fronte, naquela antiga praza de Ourense, con xente que aínda nos está a mirar ós ollos cento vinte anos despois.

Fernando Campos. Coruñés ata a médula e fanático da Historia, sobre todo se esa Historia é coruñesa. Máis de quince anos impartindo obradoiros culturais coma “Un paseo pola cidade”, “Personaxes da cidade” ou “A Cidade Perdida” no Fórum Metropolitano e no Centro Ágora.

OLLADAS DOUTRO TEMPO

ÚLTIMAS

Negativa ao Goberno de Cambre a debatir outro recoñecemento extraxudicial de crédito

Falece un menor que caeu pola xanela da súa vivenda na Coruña

O hospital universitario da Coruña, o mellores centro galego no índice do Instituto Coordenadas

Captar fondos e investigadores internacionais, obxectivos da UDC entre 2025-2027

DEIXAR UN COMENTARIO Cancelar resposta