A Sociedade de Hoteleiros, Fondistas e semellantes editou no ano 1911 a “Guía práctica para o viaxeiro”. Nela descríbense monumentos e actividades de ocio que puidesen interesar aos visitantes. Destácase coma un dos atractivos coruñeses “a fermosa praia de Riazor, un dos máis admirables sitios da poboación, e un dos paseos máis concorridos durante os días de verán”. Algo que podemos verificar ollando a fotografía.

Case palpamos ese ambiente festivo grazas ó obxectivo de Pedro Ferrer, quen captaría a instantánea nunha época seguramente cercana á publicación da guía. O artista parouse no paseo que bordeaba a praia á altura aproximada do coñecidísimo Playa Club, mirando cara ás Escravas e encadrou coma protagonista absoluto da imaxe o Balneario de Riazor. Esta instalación, ademais da súa actividade relacionada cos baños, era escenario de concertos
en verán e servía de miradoiro no inverno. Construiuse no ano 1874, e desaparecería en 1922.

Era a época na que Coruña uniuse á moda das cidades-balneario. San Sebastián e Santader puxeran de moda en España o turismo de praia, paseo marítimo e balneario. Coruña non vai ser menos, pois ten todo o que se precisa para satisfacer as ansias de ocio costeiro das clases altas, e tamén para os que buscan o mar por consello médico. O caso é que na cidade medra o número de casas de baños, ofrecendo todo tipo de servicios acuáticos relacionados coa saúde e o benestar. As dúas casas de baños máis frecuentadas tamén estaban situadas en Riazor: “A Primitiva” non só ofertaba baños de auga de mar e doce en pías ou bañeiras; tamén con auga traída de varios balnearios galegos coma Arteixo, Cuntis, A Toxa… Duchas, masaxes, electroterapia, ximnasio, esgrima e salóns de lectura competaban a súa ampla oferta. “La Salud”, pola súa parte, contaba con servicio de salvavidas, lanchas tripuladas e instalaba cordas para que os bañistas se puidesen agarrar nas inmersións. Tamén dispoñía de todo canto aparato coñecido na época para as terapias con auga.

Pero bañarse na praia a finais do século XIX ou principios do XX non era para nada coma agora. Un bando municipal de 1872, sendo alcalde Federico Tapia, obriga ó cumprimento de certas ordenanzas municipais sobre decencia pública.

Non só delimita zonas costeiras onde está permitido o baño, senón que tamén separa esas zonas por sexos, e recomenda tomar as “precaucións de honestidade e seguridade establecidas, de forma que estas dean tranquilidade a quen se baña e impidan que de maneira algunha se ofenda a vista dos habitantes da zona”. Tamén prohíbe “deterse a ver, observar e de algún modo incomodar ás persoas que se bañen”.

Federico Tapia, republicano convencido, tratou a Amadeo de Saboia como “señor” e non coma “maxestade”, tivo o primeiro enterro civil da cidade e derrubou as murallas para construír o Ensanche. Pero nunca imaxinaría a praia de Riazor chea de bikinis.

• Fernando Campos. Coruñés ata a médula e fanático da Historia, sobre todo se esa Historia é coruñesa. Máis de quince anos impartindo obradoiros culturais coma “Un paseo pola cidade”, “Personaxes da cidade” ou “ A Cidade Perdida” no Fórum Metropolitano e no Centro Ágora.

OLLADAS DOUTRO TEMPO

• San Amaro (1920).
• “Orzán, oleaxe”.
• Campo da Derruba.
• Avda. Da Mariña (1858). A foto máis antiga da Coruña.
• Camiño de Garás.
• SANTO DOMINGO DENDE CORTADURÍA.
• CASA GÓTICA
• San Andrés con Santa Catalina.
• Porta do Parrote.
• San Francisco e A Maestranza.
• Cantón Grande.